Wojenne tajemnice - WARSZAWA i OKOLICE

maik

Tak jak obiecałem rozszerzona wersja informacji o rozwiązaniu mojej zagadki nr 22.

[link widoczny dla zalogowanych]

Fryderyk Jurjewicz (1871-1929) – hodowca i organizator wyścigów konnych w Polsce. Wieloletni (26.10.1910 – 4.02.1923) prezes Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce. Od 1.07.1919 kierował Zarządem Stadnin Państwowych w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Państwowych, a od 1925 r. Dyrektor Departamentu Chowu Koni. Z jego inicjatywy w 1921 roku powstał Komitet do Spraw Hodowlanych i Wyścigowych, który pod różnymi nazwami i w różnych formach istnieje do dnia dzisiejszego.

Wspomniana przeze mnie „akcja specjalna” Jurjewicza z lat I WŚ była związana ze zorganizowaną akcją w celu ochrony polskich koni wyścigowych przed działaniami wojennymi i co za tym idzie zachowania możliwości hodowlanych (w Hollywood na podstawie tej historii na pewno nakręciliby super kasowy film sensacyjny).

W 1915 r. kiedy wojska niemieckie zaczęły zagrażać Warszawie stajnie i większość stadnin zaczęto ewakuować w głąb Rosji (w czasach Królestwa Polskiego nasze stadniny i stajnie działały w ramach organizacji hodowlanych i wyścigowych Carskiej Rosji, a nasi hodowcy i konie z powodzeniem rywalizowali na torach Petersburga czy Moskwy). Część koni ze stajni wyścigowych znalazła schronienie na torze Kołomiaskim w Petersburgu gdzie brała nadal udział w organizowanych wyścigach konnych, a stadniny rozpierzchły się po terenach Rosji. Fryderyk Jurjewicz, który przed wojną był również wiceprezesem Towarzystwa Wyścigowego w Odessie, rozpoczął szeroko zakrojoną akcję ściągania wszystkich polskich koni na tor w Odessie. De facto wydzierżawił tor na potrzeby polskie i przez 4 lata pod bokiem carskich Rosjan, Ukraińców, bolszewików, Niemców, Austriaków, białogwardzistów, francuskiego korpusu interwencyjnego i ponownie bolszewików organizował polskie wyścigi konne na obczyźnie. Dało to zatrudnienie i szanse przeżycia wielu pracownikom Toru Mokotowskiego i polskich stadnin, a przede wszystkim zachowało nasz przychówek hodowlany. Działo się to przy ogromnych problemach aprowizacyjnych, braku paszy i totalnej zawieruchy dziejowej w tych czasach w Rosji. 6 kwietnia 1919 gdy francuski korpus interwencyjny ostatecznie zdecydował się opuścić Odessę Jurjewicz podjął decyzję o opuszczeniu miasta i udaniu się z całym „dobytkiem” do Warszawy. Przyłączając się do dywizji gen. Żeligowskiego liczący ponad 250 koni wyścigowych tabor wyruszył do Polski pzez niespokojne tereny Ukrainy i Rumunii. Po przeszło dwóch miesiącach wędrówki 28 czerwca 1919 oddział 252 koni wyścigowych z Jurjewiczem na czele przybył do Warszawy na Tor Mokotowski (postaram się zeskanować słynne zdjęcie ukazujące wjazd koni do centrum Warszawy – nasi spece od identyfikacji myślę, że szybko ustalą gdzie było zrobione). Ponieważ sam Tor niewiele ucierpiał podczas działań wojennych, to mimo ogromnego wyczerpania koni już 7.09.1919 odbyły się pierwsze wyścigi konne w powojennej Warszawie.

Więcej informacji (wraz z wieloma archiwalnymi zdjęciami) w książkach Witolda Pruskiego:
1. „Dzieje wyścigów i hodowli koni pełnej krwi w Polsce – Królestwo Polskie 1815-1918”. Państwowe Wydawnctwo Rolnicze i Leśne, 1970.
2. „Wyścigi i hodowla koni pełnej krwi oraz czystej krwi arabskiej w Polsce w latach 1918-1939''. Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 1980

oraz wydawnictwie okolicznościowym Państwowych Torów Wyścigów Konnych
3. „125 Lat Wyścigów Konnych”, PTWK, 1966

Inne zdjęcie F.Jurjewicza na [link widoczny dla zalogowanych].

Zaś sam Tor Wyścigowy na Służewcu (pierwszy dzień wyścigowy 3.06.1939) to jeden z nielicznych obiektów Warszawy, który zachował się prawie w niezmienionej postaci od 70 lat. Kiedyś na peryferiach miasta, teraz perełka w środku obecnej Warszawy. Architektura i sam projekt Zygmunta Plater-Zyberka należy do najwybitniejszych osiągnięć architektonicznych II RP. A i dzisiaj projektanci stadionów pewnie mogą podziwiać konstrukcję dachu nad trybunami zaprojektowanego przez Bronisława Bukowskiego wybudowaną bez jakichkolwiek podpór ograniczających widoczność widzom.
Z jednej strony obecnie tor z braku państwowych pieniędzy niszczeje. Z drugiej strony mimo wszystko chwała wszystkim ekipom Ministerstwa Rolnictwa od 1989 roku, że oparły się podszeptom lobbystów, którzy chcieli „odsprzedać” tereny na Służewcu „chcącym inwestować miłośnikom wyścigów konnych”, którzy już pewnie zdążyliby zabudować teren Wyścigów apartamentowcami i biurowcami (niektóre z nazwisk, które się przewijały w latach 90-tych zniknęły już z list najbogatszych Polaków, a niektórym zabrano nazwisko zostawiając tylko pierwszą literę z kropką).

Więcej aktualnych zdjęć z Toru:
- na blogu Fenomen Warszawy - [link widoczny dla zalogowanych], [link widoczny dla zalogowanych] i [link widoczny dla zalogowanych]
- a trochę zdjęć archiwalnych na oficjalnej stronie Toru Służewiec: [link widoczny dla zalogowanych] i [link widoczny dla zalogowanych] (na zdjęciach a, d i s – miłośnicy identyfikacji mogą sobie spróbować namierzyć budynki Polnej jeszcze z czasów Toru Mokotowskiego)
- oraz na stronie [link widoczny dla zalogowanych] (Tor Mokotowski).

W zeszłym roku na 70-lecie Toru był też specjalny Spacerownik Jerzego S. Majewskiego jako dodatek do Gazety Wyborczej.

maik

Ptr

Mam małe techniczne pytanie odnośnie quizu:
Czy można by ustawić widoczność działu z quizem także dla niezalogowanych?

Pisze o tym gdyż zawsze, gdy wchodzę na forum poza domem i chce na szybko sprawdzić tylko co tam w quizie słychać to trzeba się logować. Potem gdy wracam do domu i chce poczytać na spokojnie wszystkie nowe posty to czasem się nie podświetlają jako nieprzeczytane... Evil or Very Mad

WERTTREW

maik

Nie wiem czy fora.pl to oferują, ale rozwiązaniem problemu Ptr i udogodnieniem dla innych byłoby uruchomienie kanału RSS z informacją o wszystkich nowych postach. Wtedy każdy widzi co się pojawia na forum niezależnie od tematu i czyta tylko to co chce (albo wszystko Smile

)

maik

Chciałem się wytłumaczyć z treści zagadki 32 i wątpliwości co do jej sformułowania.
Zgodnie z sugestią moderatora dałem zagadkę tekstową i taką której się nie da wygooglować. Bohaterka nawet nie ma swojego hasła w Wikipedii co dla obecnych uczniów szkół może oznaczać, że nie istniała. Przyjąłem, że idea bawimy się, ale jednocześnie uczymy i odkrywamy nowe nieznane obszary jest warta zastosowania, nawet kosztem spadku tempa w odpowiedziach na zagadki.
Przyjmuję krytykę, że pierwsze sformułowanie hasła było zbyt ogólne (trop z podpowiedzi w kierunku nazwiska od razu przyniósł efekt). Chociaż, ... wpisanie do googla „rocznica, autorka, dzieci” dało np. taką przyjemną stronkę: [link widoczny dla zalogowanych] A tam już autorek z okrągła rocznicą urodzin, aż tak dużo nie ma.
Niemniej jednak postaram się poprawić „następną razą”.

A teraz do meritum:

Stefania Szuchowa (Schuch, z d. Haman) - 16.09.1890 – 18.04.1972 – pisarka, autorka wierszy, opowiadań, książek i słuchowisk radiowych dla dzieci i młodzieży. Najbardziej znane książki to „Mateuszek na zaczarowanej wyspie”, „Przygoda z małpką”, „O Elżbietce i jej braciszku”, wiersze: „O dzwonku szkolnym”, „Majowy deszcz”, „Letnia ulewa”, „Skowronek”, „Zabawa w kolorowe”, „Dmuchawce”, „Kukułka”. Sporo wierszy zebranych jest w książce „Od wiosny do wiosny” (zbiór wierszy wydany wspólnie z Hanną Zdzitowiecką). Na akademiach z okazji dnia matki, maluchy często recytowały jej wiersz:
MAMA

Już puka… Drzwi otwieram sama
I co dzień wołam te dwa słowa,
słowa najmilsze: przyszła mama!

- Mamusiu, jak ci poszła praca?
- A ty, czy byłaś grzeczna, zdrowa?
- Mamo, tak lubię, kiedy wracasz!

Siedzimy potem chwilę w kątku,
opowiadamy wszystko sobie
o pracy, o szkole… od początku,
zmęczone i szczęśliwe obie.

Jej mężem był Stanisław Schuch (Szuch) -12.03.1892-05.03.1982 – wieloletni pracownik organizacji państwowych związanych z hodowlą koni i organizacją wyścigów konnych, zarówno w okresie międzywojennym, jak i po II wojnie światowej w czasach PRL. Już jako młody pracownik został w 1919 roku współpracownikiem Fryderyka Jurjewicza (zagadka 22) w Zarządzie Stadnin Państwowych. Później zajmował wiele kierowniczych funkcji w Ministerstwie Rolnictwa i Towarzystwie Zachęty do Hodowli Koni w Polsce. Zajmował się między innymi zakupem obiecujących reproduktorów na aukcjach za granicą. Z ramienia Towarzystwa był mocno zaangażowany w budowę Toru Wyścigowego na Służewcu, a podczas wojny w miarę możliwości starał się ochraniać ile się da z samego Toru, koni i pracowników Służewca (niemieckie pochodzenie przodków i znajomości w kręgach niemieckich hodowców pomagały, ale nie był kolaborantem). Po wojnie nadal był pracownikiem wyścigów (wtedy Państwowe Tory Wyścigów Konnych) i działał w obszarze hodowli koni. Jest współautorem podręcznika „Hodowla koni”.

A teraz wątek osobisto-rodzinny i powód dlaczego wybrałem tą postać jako zagadkę. Państwo Szuchowie byli znajomymi moich dziadków (chociaż była między nimi różnica „klasowa”). I ja jako przedszkolak miałem okazję poznać panią Stefanię, wtedy już 80-letnią ciepłą i miłą babuleńkę. A jak na koniec przedszkola dostałem dyplom i książkę pani Stefanii „Od wiosny do wiosny”, to z pomocą babci „załatwiłem” sobie osobistą dedykację w tej książce. Ale ważniejsza dla mojej rodziny (no i pośrednio dla mnie) była pomoc pana Stanisława, który w czasie wojny załatwił mojemu dziadkowi pracę na Torze na Służewcu. Dziadek pracował na Torze jako specjalista elektryk od 1939 i dzięki staraniom pana Schucha udało się jemu jak i innym przedwojennym pracownikom zachować możliwość pracy (w czasie wojny na Służewcu stacjonowały jednostki kawalerii Wehrmachtu i przeciwlotnicy z Luftwaffe). Papiery z tej pracy były na tyle mocne (praca na rzecz „istotnych funkcji dla III Rzeszy”, że dziadkowi udało się wymigać od transportu do obozu po łapance i został „po wyjaśnieniach” zwolniony do domu. A po Powstaniu, jak ludność cywilna była wypędzana z miasta (dziadkowie i ojciec mieszkali na Tarczyńskiej) udało im się przez Okęcie dojść do Służewca i tam w jednym z „pekinów” na terenie wsi Służewiec przetrwali jakoś do wyzwolenia. Po wojnie dziadkowie dostali już mieszkanie służbowe na Torze (zagadka 24). W jednym z mieszkań na torze zamieszkali zresztą też państwo Szuchowie (po wojnie zmienili pisownie nazwiska).
Ja pamiętam pana Stanisława jako zawsze eleganckiego pana w śnieżnobiałej koszuli, garniturze i kapeluszu, a dziadek zawsze mi mówił, że tak wygląda „przedwojenne panisko”.

Oboje spoczywają w grobie rodzinnym Schuchów na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy Młynarskiej.

Państwo Schuch mieli dwóch synów. Piotr (ur. 3.05.1918) ps. "Szajba", był żołnierzem AK - 1 Dywizjonu Artylerii Konnej, zaginął na Czerniakowie w czasie Powstania Warszawskiego w drugiej połowie sierpnia 1944 r. Drugi Stanisław Kazimierz (ojciec był Stanisław Grzegorz) - 09.10.1920 – 17.12.1960 – również był żołnierzem Powstania. Po wojnie był muzykiem (zdaje się, że skrzypkiem), ale z przekazów rodzinnych wiem, że rodzice nie byli z niego dumni i ojciec nie utrzymywał z nim kontaktów. Powodem chyba była nadmierna skłonność Stanisława juniora do mocnych trunków. I to chyba było powodem jego dość wczesnej śmierci (w odróżnieniu od rodziców, którzy dożyli sędziwego wieku).

Nie wiem jakie było dokładnie pokrewieństwo pana Stanisława z patronem Al. Szucha – Janem Christianem, ale z tego co mówili dziadkowie to byli „ci Schuchowie od Alei”. Ojcem pana Stanisława był Adolf Wiktor Schuch (1859-1908) - zarządca warszawskiej stacji filtrów. Czy Jan Christian był wujem czy dalszym krewnym niestety nie wiem.

kasiap77

Ciekawa historia Smile

A mnie ta zagadka tak zaintrygowała, że solidnie przegrzebałam kilkanaście książek dla dzieci starając się przypomnieć sobie stare wierszyki. Czepiałam sie tylko pierwszej wersji pytania - bez podpowiedzi, bo do określeń: związana z Warszawą, mniej znana i okragła rocznica pasowało kilka Pań Smile

maciejszkocki

Dziękuję!
Ciekawa historia. Lubię takie poznawać. Very Happy

emka

Ja też przyznam że bardzo ciekawa historia. Dzięki Smile

WERTTREW

Przypominam, że można w ramach "podziękowania" klinknąć w pochwałę pod danym postem.
Dla niektórych do może i śmieszne, inni mutanci bawią sięw złośliwe dziękowanie za wszystko, ale chyba wiekszości normalnych ludzi mimo wszystko miło jest widzieć, że robi się coś, co się innym podoba lub poszerza ich wiedzę. Smile

Mohort

Z pewną nieśmiałością zgłoszę może tylko dwie w miarę aktualne uwagi.
Po pierwsze w zeszłorocznym Quizie był dobry chyba obyczaj podawania przez prowadzącego ten konkurs punktacji na koniec każdego miesiąca.
Może w tym roku również warto taką punktację podawać.
Po drugie już miesiąc przeszedł tego roku a nie zostały wręczone nagrody za ubiegły sezon w żadnej z nagradzanych klasyfikacji konkursowych.
Może warto się jakoś spotkać w tym celu w jakiś miłych okolicznościach.

WERTTREW

nutek

nuro

kasiap77

Pasuje idealnie Smile