Wojenne tajemnice - WARSZAWA i OKOLICE

Apodemus

Właściwie trudno tu mówić o "odkryciu", ponieważ obiekt o którym chciałbym opowiedzieć, istnieje i ma się w miarę dobrze. Żeby jednak wpasować się w "wojenną" tematykę Stroroom, od razu zaznaczę, że wojenny epizod też się tu znajdzie.

Pomiędzy Kościanem a Śremem, ok. 50 km na południe od Poznania, leży Turew. W Turwi jest park i pałac - niegdyś własność rodu Chłapowskich, spośród których najbardziej zasłużonym jest gen. Dezydery Chłapowski - żołnierz napoleoński, pionier nowoczesnego rolnictwa.

Zwykle przy tego typu obiektach opisuje się ich "wielką" historię, jednak w tym przypadku warto zatrzymać się dłużej nad historią najnowszą.
Podczas II Wojny Światowej, pozostawiony przez ewakuujących się właścicieli pałac został zajęty przez Niemców. Przez wiele lat trudno było ustalić, co tu się wtedy działo, każdy świadek twierdził co innego... ale parę lat temu wyjaśniło się to w dość zaskakujący sposób. Pewnego jesiennego dnia, pod pałac podjechały dwa autokary z niemieckimi rejestracjami. Z autokarów wysiadła grupa starszych panów, którzy podczas wojny zakwaterowani byli w umieszczonym tu... obozie HitlerJugend.

Lager Turew... brrr...

Salon z portretami Hitlera i nie wiem kogo...

Niemcy obeszli się z pałacem łagodnie, przetrwał on wojnę w zasadzie nienaruszony. Niestety, bibliotekę Chłapowskich spotkał los typowy dla wielu polskich bibliotek w tym czasie - jej zbiory spalono. Na szczęście budynek przetrwał w dobrym stanie.
Skończyła się wojna, Niemcy się wynieśli, nastały wiadome zmiany ustrojowe - które chyba wpłynęły na mentalność ludzką: w ciągu kilku dni pałac zostaje rozgrabiony do "gołych murów". Ale najgorsze ma się dopiero zacząć - w pałacu ulokowano siedzibę PGR-u. W salonie pałacowym:

umieszczono... magazyn paliw płynnych. Później urządzano tu wiejskie zabawy... w sumie trudno powiedzieć, co gorsze.
PGR gospodarował w pałacu 5 lat. O tyleż za dużo. Pałac został doprowadzony do całkowitej ruiny.
W pierwszej połowie lat 50-tych pałac zostaje przekazany Polskiej Akademii Nauk, której służy do dziś. Obecnie mieści się tu stacja badawcza Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN. Zajmujemy się tu badaniem szeroko pojętej ekologii krajobrazu rolniczego (mała uwaga - nie należy mylić ekologii z ochroną środowiska - to tak, jakby pomylić fizykę z wychowaniem fizycznym! Ale to już nie historia, a biologia). Przez niemal 9 lat mieszkałem w pałacu, więc do pracy miałem niezwykle blisko - piętro niżej, dopiero przed niespełna czterema laty wyprowadziłem się do Leszna i teraz do pracy dojeżdżam. Zdarzyło mi się kiedyś wypełniać ankietę, w której w jednym z punktów pytano, czy mieszkam w bloku czy w domku jednorodzinnym - i miałem dylemat Smile

Pałac otoczony jest ok. 20 ha parkiem:

Mamy tu m.in. jedno z najliczniejszych w Polsce stanowisk śniezycy wiosennej:

a naokoło, na powierzchni 17600 ha rozciąga się Park Krajobrazowy im. gen. D. Chłapowskiego. Ale to już zupełnie inna opowieść...

(Na tablicy jeszcze nieaktualna nazwa - z niedawnych czasów, kiedy jeszcze nie byliśmy Instytutem, tylko Zakładem)

Gdyby ktoś przejeżdżał tędy - niech da znać wcześniej...

P.S. Kręcono tu zdjęcia do filmu "Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy", oglądając film warto zwrócić uwagę na turewskie szczegóły.

WERTTREW

Super, bardzo dzięki za te informacje i zdjęcia (zarówno archiwalne jak i aktualne).
Żal, że nie wiedziałem tego wszystkiego, gdy kilka lat temu przemykałem w tamtej okolicy, no ale może jeszcze będzie kiedyś okazja! Smile

Apodemus

Jeszcze krótkie wyjaśnienie co do kaplicy przypałacowej, widocznej na zdjęciach. Kaplica jest, wbrew pozorom, znacznie młodsza od pałacu. Wzięła się niejako z lenistwa Chłapowskich Wink

którym nie chciało się dojeżdżać do kościoła parafialnego, więc zbudowali sobie kaplicę "przydomową" i... ksiądz przyjeżdżał do nich. Tradycja jest po części zachowana do dziś, bo w niedziele przyjeżdża tu ksiądz z pobliskiej Wyskoci i jedną mszę odprawia.

Dawniej można było przejść z pałacu do kaplicy nie wychodząc na dwór, łącznikiem przez chór, na wysokości 1 piętra. Teraz przejście to jest zamurowane i wejście do kaplicy jest możliwe wyłącznie z poziomu parteru, wejściem pod wspomnianym łącznikiem.

Ponoć pokój, który miałem do dyspozycji mieszkając w Turwi, był niegdyś pokojem "księżowskim": przyjeżdżający do Chłapowskich ksiądz podejmowany był po mszy obiadem, zdarzało się, że obiad przeciągał się do kolacji, a że utrudzonego biesiadowaniem gościa w podróż wieczorem wypuszczać się nie godzi, to zostawał do śniadania i być może porannej mszy.

Ptr

Widzę że to bardzo fajne miejsce i do tego jeszcze bardzo ciekawie przedstawione przez Ciebie. Efektownie wygląda ta kaplica - jak normalny kościół przytulony do pałacu.

maciejszkocki

Na lewym portrecie widnieje chyba Gering.

zjawa1

Apodemus

Krótkie uzupełnienie Pałacu i przyległości.

Korytarz na 2 piętrze prezentuje się tak:

Stojący tu - mocno sfatygowany - stół bilardowy (?) jest trochę inny niż większość - nie ma w nim łuz. Nie wiem, do jakiej gry mógł służyć.
Jest na nim znak wytwórcy:

i dwa takie "liczniki punktów":

Biblioteka pałacowa - przeznaczenie pomieszczenia zasadniczo nie uległo zmianie. Zbiory biblioteki Chłapowskich zostały niestety spalone przez Niemców w czasie II Wojny Światowej. Dziś mieści się tu podręczny księgozbiór, z którego też już mało kto korzysta, ze względu na przeniesienie się znacznej części zbiorów bibliotecznych do internetu.
Na zdjęciu fragment biblioteki, z portretem gen. D. Chłapowskiego:

Drzwi z biblioteki do salonu i portret prof. Zdzisława Wilusza - pierwszego Kierownika Stacji Badawczej PAN w Turwi:

Wspomniałem już o kaplicy przypałacowej:

Niegdyś istniało bezpośrednie przejście z pałacu - przez chór. Od wielu lat zamurowane. Na zdjęciu - łącznik między pałacem a kaplicą od strony północnej. Skąd się wziął pentagram na górnym oknie - nie mam pojęcia...

Kaplica i łącznik - strona południowa:

Udało mi się na chwilę wypożyczyć klucz od kaplicy. Byłoby go trudno nosić w kieszeni - ma 17,5 cm:

Dzięki temu powstało parę ujęć wnętrza:

Apodemus

Krótkie, ale przykre uzupełnienie. Parę dni temu zmarła p. Zofia Morawska - siostra ostatniego właściciela Turwi, Krzysztofa Morawskiego. Zabrakło jej miesiąca do 106 urodzin...

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

burza

To rzeczywiście przykre.

Temat pałacu arcyciekawy, zdjęcia śliczne, chętnie poczytam kolejne informacje o tym pięknym miejscu. Wspaniałe doświadczenie móc zamieszkiwać taki obiekt, pewnie jest to marzenie wielu osób.

Apodemus

Zjawisko, nazywane przez wrażliwych "kataklizmem", miewa swoje dobre strony. Głównie estetyczne. Nie mogłem się powstrzymać, więc dorzucam "zimowe pocztówki" z Turwi. Świeżutkie, dzisiejsze, jeszcze ciepłe Wink

A co do zamieszkiwania: fakt, miejsce jest jedyne w swoim rodzaju i mieszka się tu na poły "magicznie", jednak po pewnym czasie zimowe niedogrzanie i zbiorcza łazienka na korytarzu zaczynają nieco doskwierać. Co jednak nie umniejsza klimatu tego miejsca.

michel