Wojenne tajemnice - WARSZAWA i OKOLICE

Apodemus

Wiele wielkopolskich folwarków wykorzystywało do transportu kolej wąskotorową, własny "feldbahn". Torowiska "tymczasowe", często z gotowych odcinków "przęseł patentowych" układane były w miarę potrzeb tam, gdzie aktualnie prowadzono prace, natomiast w rejonie ładowni torowiska miały bardziej "stały" charakter. Siłę pociągową zapewniały najczęściej woły, chociaż w niektórych folwarkach zdarzały się nawet parowozy. Obszerny artykuł na ten temat zamieszczony był w czasopiśmie "Świat Kolei" nr 8/2003.
Ponoć w niektórych miejscach kolejki folwarczne używane były jeszcze w latach 50-tych XX wieku. Ponieważ były to urządzenia tymczasowe, likwidowano je bardzo łatwo i śladów po nich praktycznie już nie ma.
W miejscowości Garzyn, w połowie drogi między Lesznem a Gostyniem, istnieje jedyne znane mi zachowane torowisko "rolniczego feldbahnu". Są to dwa kilkunastometrowe odcinki w rejonie byłej ładowni.
Widok na oba zachowane fragmenty:

Torowisko 1:

Torowisko 2:

Zastanawiam się, czy zapadnięty w torowisku bruk to miejsca pomiędzy podkładami, czy też wręcz przeciwnie - tam, gdzie podkłady były, ale zgniły Smile

Siecią torów kolei folwarcznej opleciona była również Turew; mniej lub bardziej tymczasowe torowiska budowano tu często wzdłuż zadrzewień śródpolnych. W jednym z nich znalazłem kiedyś hak typu "kolejowego", który być może służył do montażu szyny. Kto wie, może to jedyny materialny ślad turewskiego "feldbahnu" Wink

Apodemus

Gryżyna, okolice Kościana (Wlkp). Ta nazwa pojawiła się już kiedyś na Stroroom - w pobliżu tej wioski leży kępa leśna, z malowniczymi ruinami kamiennego kościoła. Ostatnio na terenie gospodarstwa rolnego w Gryżynie "namierzyłem" ślady kolei folwarcznej w postaci pozostałości torowiska. Odnoszę wrażenie, że to torowisko było przystosowane do taboru o nieco odmiennej budowie, niż spotykany najczęściej - wygląd toru sugeruje, że mogły tam być używane pojazdy z kołami o dwóch obrzeżach. Będę wdzięczny forumowym współmiłośnikom kolei za zweryfikowanie moich przypuszczeń Smile

Jeden zachowany tor (b. słabo widoczny na tym zdjęciu) biegł równolegle do ściany tego budynku, dwa (z których po jednym pozostały mizerne szczątki, drugi widać na zdjęciu) odgałęziały się i odchodziły łukiem...

...w kierunku zabudowań po przeciwnej stronie placu:

Zbliżenie na pozostałość zwrotnicy...

...i na krzyżownicę:

Tor (i bruk) jest przecięty czymś, co wygląda jak nieco szerszy tor, ale czym rzeczywiście jest - nie wiem:

Pawłowice k. Leszna (Wlkp). Zachowały się tu ślady dwóch torów "feldbahn'u", prowadzących na ładownię. Widoczne są ślady w bruku, szyn nie ma. Na samej ładowni śladów brak.

Widok w stronę ładowni. Po lewej stronie widać także zarośniętą chaszczami bocznicę normalnotorową (Pawłowice to stacyjka na linii Leszno - Krotoszyn).

Widok z ładowni. Wspomniana wyżej bocznica widoczna jest tym razem po prawej stronie.

Zbliżenia:

Dorzucę jeszcze zdjęcie ze Szlichtyngowej, które już jest na Stroroom w wątku z fotoreportażem z tego miasteczka. Ślady w bruku to prawdopodobnie też pozostałość "kolei polnej".

oelka

Ptr

W weekend cyknę i potem wrzucę tu fotkę takiego wózka folwarcznego i jego dwurantowych zestawów kołowych to będzie dokładnie widać, o co chodzi Wink

Ptr

Z lekkim opóźnieniem, ale jednak wstawiam obiecane wyżej fotki:

Apodemus

Jakbym zobaczył takie kółko "luzem", tobym pewnie pomyślał, że jest to część bloczka np. z jakiegoś dźwigu i że służyło do przeprowadzenia jakiejś liny.
Trzebaby kiedyś spróbować wypróbować taki pojazd na możliwie długim ocalałym fragmencie odpowiedniego dla niego torowiska Wink

o ile trzymałoby parametry - wydaje mi się, że tor dla taboru z kołami o dwóch obrzeżach musi być układany szczególnie precyzyjnie, jeśli chodzi o jego rozstaw. "Klasyczny" tabor przejedzie po torze nieco szerszym (dopóki nie wpadnie między szyny Very Happy

) a tutaj każda "nierówność w bok" utrudni jazdę.

phinek

Biorąc pod uwagę ogólny brak szacunku do zabytków oraz przykładanie wagi do ceny złomu, to obstawiam, że najlepszym rozwiązaniem było by wyrwać zabytek z in situ i przenieść trochę torowiska do Rogowa. Tam zbudować stosowny odcinek dydaktyczny i pokazywać, pokazywać, pokazywać.

nasciturus69

Ptr

nasciturus69